Pizza – symbol Włoch, danie międzynarodowe, ratunek na studenckie głody i pretekst do wspólnych wieczorów z przyjaciółmi. Choć dziś traktujemy ją jako coś oczywistego, jej historia jest fascynującą podróżą przez wieki, kultury i smaki. Skąd właściwie się wzięła? Kiedy i gdzie pojawiła się pierwsza pizza? Zanurzmy się w opowieść pełną aromatu, tradycji i kulinarnej rewolucji.

Korzenie w starożytności

Już w starożytności ludzie wypiekali cienkie placki z ciasta. Egipcjanie jako pierwsi zaczęli stosować zakwas do pieczywa, a Grecy piekli płaskie chleby zwane plakous, podawane z oliwą, czosnkiem i ziołami. Rzymianie z kolei mieli coś, co przypominało dzisiejsze focaccie. Te prymitywne formy pizzy były proste, ale bardzo bliskie temu, co dziś nazywamy klasycznym włoskim daniem.

Neapol – kolebka pizzy

Choć placki z dodatkami znane były od wieków, dopiero Neapol w XVIII wieku dał światu prawdziwą pizzę. Była to potrawa ludzi biednych – sprzedawana z ulicznych wózków, tania i sycąca. W tamtych czasach pizza była przygotowywana z lokalnych składników: pomidorów, czosnku, oliwy i odrobiny sera.

Przełomowym momentem był rok 1889, gdy neapolitański pizzaiolo Raffaele Esposito przygotował pizzę dla królowej Małgorzaty Sabaudzkiej. Użył do niej składników w kolorach włoskiej flagi: czerwonych pomidorów, białej mozzarelli i zielonej bazylii. Na cześć królowej nazwał ją margherita. Tak narodziła się legenda.

Pizza wyrusza na podbój świata

Wraz z falą włoskiej emigracji na początku XX wieku, pizza dotarła do Ameryki. W 1905 roku w Nowym Jorku otwarto pierwszą amerykańską pizzerię – Lombardi’s. Początkowo znana głównie w środowiskach włoskich imigrantów, szybko zdobyła popularność również wśród Amerykanów. Tak rozpoczął się globalny marsz pizzy.

W USA powstały nowe style: pizza nowojorska – cienka, z chrupiącymi brzegami, oraz pizza chicagowska – głęboka, przypominająca tartę. Do popularności przyczyniła się też armia amerykańska – żołnierze po powrocie z Europy po II wojnie światowej domagali się znanych im włoskich smaków.

Pizza dziś – różnorodność bez granic

W XXI wieku pizza jest wszędzie. Od Tokio po Buenos Aires, od Reykjaviku po Kapsztad – wszędzie znajdziesz lokalne pizzerie serwujące własne wersje tego dania. Powstają pizze wegańskie, bezglutenowe, z serem z nerkowców, kimchi, owocami morza, a nawet złotem. Istnieją pizze słodkie, pizzaburgery i pizze na patyku.

Choć tradycyjni Włosi często kręcą nosem na ananas, fasolę czy frytki na cieście, pizza stała się polem do kulinarnej eksploracji. A jednocześnie – klasyczna margherita wciąż zachwyca prostotą i smakiem.

Ciekawostki, które warto znać

• Włoska Associazione Verace Pizza Napoletana wyznacza ścisłe zasady przygotowania prawdziwej pizzy neapolitańskiej.
• Pizza została wpisana na listę niematerialnego dziedzictwa UNESCO w 2017 roku.
• Najdroższa pizza świata kosztuje ponad 10 000 euro i zawiera m.in. kawior, homara i jadalne złoto.
• Światowy Dzień Pizzy obchodzony jest 9 lutego.

Podsumowanie

Pizza to nie tylko jedzenie. To historia, tradycja i niekończąca się przygoda smaków. Od biednych dzielnic Neapolu po najdroższe restauracje świata – ten okrągły placek nieustannie zachwyca i łączy ludzi przy jednym stole. Niezależnie od tego, czy jesteś fanem klasyki, czy kulinarnym odkrywcą – pizza zawsze znajdzie dla Ciebie kawałek miejsca.